100-lecie statusu uzdrowiska Polanica-Zdrój

100-lecie statusu uzdrowiska Polanica-Zdrój
Henryk Grzybowski

Niedawno odbyły się uroczystości nadania Polanicy praw miejskich, co datuje się na 1 lipca 1945 roku. Tak naprawdę aktu nadania tych praw nigdy ta miejscowość nie otrzymała, co było zresztą typowe dla wielu dzisiejszych miast na Ziemiach Odzyskanych. Warto jednak uspokoić Czytelnika, że Polanica jest miastem, ale o tym trzeba jeszcze napisać oddzielnie.

Od 1872 roku dzisiejsza Polanica funkcjonowała jako Altheide. Od kiedy z początku dość skromnym strumyczkiem zaczęli tu pojawiać się kuracjusze i turyści, a już sporym potokiem po odwiercie Wielkiej Pieniawy w 1903 roku, miejscowość określano potocznie jak pozostałe niemieckie uzdrowiska Bad Altheide. To miano (czy wcześniej Bad Alt-Heide) nie było nazwą urzędową, lecz szeroko stosowanym szyldem, mającym na celu promocję miejscowości i to powszechnie używanym przez co najmniej 100 lat.

Jednak w latach 20. XX w. przystąpiono do regulacji zasad, kto może nazywać się kurortem i korzystać z przysługującej temu promocji. Aby uzyskać predykat Bad (Zdrój), należało spełnić określone warunki. Dzisiejsza Polanica-Zdrój taką urzędową nazwę – zmiana z Altheide na Altheide Bad – uzyskała 25 czerwca 1925 roku. Wtedy to miejscowość stała się pełnoprawnym uzdrowiskiem.

W tym samym okresie nastąpiła podobna zmiana nazw urzędowych pozostałych (z wyjątkiem Długopola) kłodzkich uzdrowisk poprzez dodanie określenia Bad i tak:
• nieco wcześniej, bo 21 kwietnia 1920 r., podobną nazwę przyjęła Kudowa, zmieniając ją na Bad Kudowa,
• później, 5 stycznia 1928 r. miasto Duszniki przyjęło nazwę Bad Reinerz
• 15 lutego 1935 r. miasto Lądek na Bad Landeck (po miesiącu jeszcze, 21 marca 1935 r., dodając określenie „in Schlesien”).

Podobnie rzecz się miała w przypadku innych dolnośląskich uzdrowisk: Cieplic (Bad Warmbrunn) 9 stycznia 1925 r., Jedliny-Zdroju (Bad Charlottenbrunn) 9 marca 1926 r. oraz Szczawna (Bad Salzbrunn) 9 stycznia 1935 r. A przecież od dawna uzdrowiska te nazywano Zdrojami (ze słowem „Bad”).

Pewną osobliwością, która wyróżniała Polanicę i to wśród wszystkich uzdrowisk niemieckiego obszaru językowego, jest umieszczenie słowa Bad nie na początku, a na końcu nazwy. Wydaje się, że widać w tym rękę Georga Berlita, długoletniego dyrektora uzdrowiska i członka zarządu miejscowości (bo miastem Polanica oficjalnie nie była) – wszak w ten sposób Altheide Bad stało alfabetycznie na czele wszystkich Badów, co miało niezaprzeczalne walory marketingowe.

Wracając do Polanicy, 1 kwietnia 1929 r. na wspólny wniosek rad obu gmin obie wioski – Altheide-Bad i Neuheide (dzisiejsza dzielnica Górna Polanica) zostały połączone a 27 września 1929 r. dokonano identycznej zmiany obwodu administracyjnego (rodzaju gminy zbiorowej).

Tak więc sto lat temu Polanica formalnie stała się uzdrowiskiem.